Күрүнениң талазындан туберкулез аарыын хайгааралга ап, аңаа удур баш удур хыналдаларны доктаамал чорудуп, туберкулезка удур тарылгаларны кылып, чаа эм-таңны ажыглаан түңнелинде, бо аарыг сөөлгү үеде чавырлып эгелээн. Ылаңгыя социал-экономиктиг сайзыралы бедик, чоннуң ниити чуртталгазы болгаш культуразы бедик, сайзыраңгай чурттарда бо аарыг дыка куду деңнелде келген.
Амгы үеде бо кончуг аарыгны эге чадазында илередиптер аргалар бар. Оларның аразында кол черни улуг улуска флюорография хыналдазы, а бичии уругларга туберкулин-биле хыналда көрдүнген.